گزارشی از تاثیر شرایط جدید بر حوزه نمایش جهان
تحول تئاتر در دوران بیداد کرونا
نگاهی به تجربه های خارجی کوچ هنرهای نمایشی به دنیای مجازی
ایران تئاتر_ارغوان اشتری:آیا شرایط جدید باعث می‌شود که از این پس اجرای صحنه ای به قاب‌های تلویزیون و مانیتورها منتقل شود، آیا فرمت جدیدی که تحت شرایط کرونا رونق گرفته، باقی می‌ماند؟
بازیگران تئاتر معمولا منتظر تنفس میان پرده‌ها می‌شوند. اما دیگر در دوران اجراهای آنلاین،پشت صحنه‌ای وجود ندارد. بازیگران مقابل لپ تاپ یا کامپیوتر می‌نشینند، دیالوگ‌ها را می‌گویند، صحنه‌ها عوض می‌شود و تماشاگران از صد نفر به دو هزار نفر در نقاط مختلف دنیا اضافه می‌شوند و اجرا را آنلاین تماشا می‌کنند.
در دنیای متاثر از کووید-19 ، زمانی که اجراها بالاجبار آنلاین شد، تئاتر آنلاین روش‌های مبتکرانه‌ای را برای تطبیق با شرایط پیدا کرد.
یک اجرای آنلاین نتیجه ساعت ها تمرین و بهره گیری از تکنولوژی است. یک نمایش بدون داشتن سهمی عادلانه از تعامل حضوری، بداهه سازی و صحنه، شاید نمایش نباشد.
از زمانی که سن تئاتر به قاب های تلویزیون، مانیتورها منتقل شده، بسیاری از هنرمندان آشنا به تکنولوژی برنامه آنلاین نمایشنامه خوانی یا نمایشهای مونولوگ را برای اجرا برگزیدند.
عده ای زحمت بیشتری کشیده و یک نمایش کامل تک نفره را به صورت آنلاین پخش کرده‌اند.
گروه ایوام در شهر چنای هند بیش از ده نمایش به این شیوه اجرا کرد. این گروه مضامین اجتماعی را برای آگاهی بخشی جامعه دستمایه نمایش ها قرار دادند. از جمله مضامینی درمورد ممانعت از هتک حرمت تا محیط کاری آنلاین. سونیل ویشنو مدیر گروه در این باره می‌گوید که از نظر او شیوه جدید کمتر از انقلاب در تئاتر نیست.
«در ماه مارس نزدیک روز زن ما پنجاه اجرا داشتیم.. 25 تای آنها را اجرا کردیم. اما زمان شیوع بیماری کووید-19 مابقی کنسل شد. این یک شوک بود.»
این گروه در ماه های آوریل و مه تلاش کردند تا از مدیوم جدید یعنی پلتفورم آنلاین استفاده کنند.
با این تصمیم چالش ها بروز پیدا کردند: از یادگیری مدیوم جدید گرفته تا روش اجرای تاثیرگذار و درک این نکته که تماشاگران آنلاین حضور دارند.
ویشنو می‌گوید: «در آن دوران مردم هم رفته رفته با دورکاری از خانه شروع به کار کردند. یعنی شش تا هفت ساعت آنلاین هستند. چطور می توان چیزی خلق کرد که به آنها تجربه متفاوتی را ارایه بدهد؟ از این جنبه به نظرم نگریستن به موضوع از دیدگاه تماشاگر کلید موفقیت است.»
از هماهنگ بودن پسزمینه‌ی پشت بازیگران تا مرحله همزمانی حضور بازیگران در اقصی نقاط چالش های نمایشهای آنلاین است.
در روسیه تیه‌تر دراما توستونوف بولشوی در شهر سن پترزبورگ نسخه کوتاهی از نمایش «باغ آلبالو» نوشته آنتون چخوف را با بازی مشهور و آنلاین ماینکرافت در ماه ژوئن روی صحنه برد! نود بازیکن می توانستند اجرا را از نسخه ماینکرافت سالن تیه تر تماشا کنند یا از سایت یوتیوب به تماشای اجرا بنشینند.
گروه برادران گراچ در توکیو به اجرا پشت کامیون روی آوردند و با این روش دور کشور ژاپن تور برگزار کردند.
تیه تر کانکست در شهر کتمور کشور کانادا دو نمایش نامه یک پرده ای را در جنگل اجرا کردند. و تماشاگران با فاصله گذاری اجتماعی و پسزمینه جنگل نمایش ها را دیدند.
گروه تئاتری درامااکت در شهر چنای هند اخیرا نمایشنامه «زوج عجیب» نوشته نیل سایمون به مدت دوساعت و سی دقیقه آنلاین اجرا کردند که در اپلیکیشن زوم و یوتیوب و فیسبوک پخش شد.
نیلو کارگردان پروژه می گوید استقبال تماشاگران فوق العاده بود . 2000 نفر این نمایش را تماشا کردند.
نیلو عقیده دارد تماشاچیان دارند به فرمت جدید خو می‌گیرند.
«خوشحالی از این نکته نیز وجود دارد که صدها نفر می‌توانند بعدا نمایش را آنلاین تماشا کنند. پس توانایی بالقوه فراوانی فرمت آنلاین دارد.»
آیا این فرمت تاریخ انقضا دارد؟ بسیاری از هنرمندان موافق نیستند. و به نظرشان فرمت آنلاین به طور موازی و در کنار اجراهای حضوری و زنده می‌تواند ادامه پیدا کند، شاید به عنوان یک ژانر مستقل.